WARARKA MAANTA

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamsa Cabdi Barre, ayaa ku tilmaamay dib-u-howlgelinta laanta Bangiga dhexe ee Kismaayo tallaabo muhiim ah oo qeyb weyn ka qaadan doonta horumarinta dhaqaalaha iyo in bulshada loo dhaweeyo adeegyada dowladda.

Bangiga Dhexe ee Soomaaliya ayaa kala wareegay dowlad goboleedka Jubaland xaruntii uu ku lahaa degmada Kismaayo, si dayactir iyo dib-u-howlgelin loogu sameeyo, loona soo gaarsiiyo adeegyada uu bixiyo Bangiga Dhexe deegaannada Jubaland.

Ra’iisul Wasaare Xamsa Cabdi Barre, ayaa ku ammaanay bangiga dhexe ee Soomaaliya dib-u-howlgelinta xarumihii uu ku lahaa dalka, si adeegyada uu bangigu bixiyo loogu soo dhaweeyo bulshada Soomaaliyeed ee ku dhaqan gobollada, taas oo muujineysa in hey’adaha dowladdu ay soo xoogeysanayaan.

Munaasabadda ayaa waxaa ka qeyb galay Madaxweynaha Dowlad goboleedka Jubaland Mudane Axmed Maxamed Islaam, Guddoomiyaha Bangiga Dhexe ee Soomaaliya, Mudane Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullahi, Wasiirro iyo masuuliyiin ka tirsan hey’adaha dowladda ee heer federaal iyo heer dowlad-goboleed.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud oo ballaarinaya latashiyada ku aaddan xaqiijinta hiigsiyada dalka ayaa kulamo la qaatay dhallinyarada, aqoonyahanka iyo hormuudka bulshada rayidka ah ee Soomaaliyeed.

War kasoo baxay Madaxtooyada Soomaaliya ayaa waxaa lagu sheegay in Madaxweynaha uu uga warbixiyey dhallinyarada iyo aqoonyahanka uu la kulmay arrimaha uu muudnaanta siinayo, kuwaas oo ay ugu horreyso xoojinta fursadaha shaqada, kobcinta dakhliga, yareeynta saboolnimada, ciribtirka Al-Shabaab, dhammeystirka dastuurka iyo xaqiijinta hiigsiga Soomaali heshiis ah, isagoo ku ammaanay dhallinyarada Soomaaliyeed sida ay uga go’an tahay difaaca dalka iyo xoojinta dowladnimada.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa si gaar ah u dul istaagay fursadaha ugu jira dhallinyarada Soomaaliyeed ka mid noqoshada Dalladda Bulshada Bariga Afrika, waxa uuna ka rajeeyey in ay si mug leh uga dhex muuqan doonaan Dalladan, maadaama dhallinyarada Soomaaliyeed ay ku tilmaaman yihiin hal-abuur, firfircooni iyo adkaysi.

Dhankooda, Dhalinyarada uu la kulmay Madaxweynuhu ayaa soo bandhigay aragtida ay ka qabaan arrimaha qaran ee uu la wadaagay Madaxweynaha , iyagoo xusay ahmiyadda ay u leedahay dalka in la dhammeystiro dastuurka, xoreynta deegaannada, qaadista cunaqabateynta hubka, deyn cafinta iyo dib u dhiska ciidamada.

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa tan iyo markii la doortay wuxuu waday kulamo kala duwan oo uu la qaadanayay mas’uuliyiinta kale ee katirsan dowladda, hay’adaha Caalamiga ah iyo madaxda dalalka taageera Soomaaliya, balse aan weli la gaarin wax natiijo ah.D

Ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed iyo kuwa degaanka ee loo yaqaano Macawiisle ayaa Howlgallo qorsheysan ka fuliyay degaano katirsan Bariga Gobolka Galgaduud.

Saraakiisha Ciidamada ayaa sheegay in howlgalka lagu bartilmaameedsaday Xarumo ay Al-Shabaab ku lahaayeen degaanka Ceel Xasan Cali oo dhanka koofur Kaga beegaan Magaalada Budbud ee Bariga Gobolka Galgaduud.

Wararka la helay ayaa waxaa ay sheegayaan in Ciidamada ay ku guuleysteen inay la wareegaan Xarumihii Al-Shabaab,isla markaana howlgalka lagu dilay lix kamid ah Al-Shabaab lagalana wareegay Saanad Ciidan oo aad u farabadan.

Saraakiisha Ciidamada ayaa sidoo kale sheegay in Ciidanka ay weli howlgallo ka wadaan dhulka howdka ah ee degaannada Bariga Gobolka Galgaduud ee Galmudug, isla markaana howlgalka ay sii wadi doonaan.

Somaliland ayaa Aaga degaanka Bukhdharkeyn ee Gobolka Sool oo ay kula dagaalameen Ciidamada SSC Khaatuma waxaa ay kusoo bandhigeen Ciidamo aad u farabadan oo katirsan Millateriga Somaliland.

Ciidamadaan ayaa waxaa kormeer ugu tegay Taliyaha Ciidamada Millateriga Somaliland Janeraal Nuux Ismaaciil taani, isaga oo saraakiisha kala hadlay sidii loo xaqiijin lahaa amniga Gobolka Sool.

Taliyaha Ciidamada hoggaanka Somaliland oo Warbaahinta la hadlay ayaa sheegay in ay kujiraan diyaar garowgii ugu dambeeyay, isla markaana ay noqon doonaan kuwo guuleysta.

Dhowr jeer ayaa waxaa aaga degaanka Bukhdharkeyn ee Gobolka Sool waxaa ku dagaalamay Ciidamada Somaliland iyo kuwa SSC Khaatuma, iyada oo dagaaladaas ay guulo ka sheegteen Ciidamada SSC Khaatuma.

Taliyaha ciidanka booliska ee gobolka Nugaal G/sare Maxamed Cali Axmed ayaa sheegay in doonta laga afduubtay deegaan xeebeedka Maraya ee degmada Eyl ay hadda ku sugan tahay meel ka baxsan biyaha Soomaaliya taas oo ku beegan jasiiradda Suqadara.

Wuxuu sheegay in ragga afduubay doonta ay dhan yihiin 12 nin oo burcad badeed ah oo is abaabulay, kuwaas oo hadda gacanta ku haya doontii iyo shaqaalihii saarnaa.

“Xogtii ugu dambaysay ee an ka helnay doontu waxay gashay biyaha caalamiga ah, ragga haysta ayaa la soo hadlay dadka deegaanka oo u sheegay in doontu ka xumaatay oo ay biyaha dul sabbaynayso” ayuu yiri Maxamed.

Taliyaha ayaa xusay in ragga doontan afduubtay ay doonayeen inay ku doontaan maraakiib kale ayna taas sabab u tahay inay la aadan biyaha caalamiga ah.

“Qorshaha waxaa weeye in saacadaha soo socda la qabto innagoo la kaashanayna ciidamada caalamigaa ee ku sugan xeebaha Soomaaliya, waxaan kaloo la soconnaa in labadii habeen ee ugu dambaysay ay hal meel taagnayd doontu, balse waan soo afjaraynaa” ayuu yiri G/sare Maxamed Cali.

Waxaa jira warar sheegayay in afduubayaashu ay dalbadeen madax furasho dhan 400 kun oo doollar.

Balse Taliye Maxamed ayaa xusay in haddii ay ragga afduubka gaystay doonayaan lacago ay doonta ku haysan lahaayeen deegaannadii ay ku afduubeen.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Soomaaliya Xamsa Cabdi Barre oo la kulmay qeybaha kala duwan ee bulshada ku nool magaalada Kismaayo, ayaa ku boorriyey in ay hormuud u noqdaan dagaalka lagu ciribtirayo Al-Shabaab oo dhawaan uu wajigiisa labaad ka bilaaban doono deegaannada Jubbaland.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa bulshada qeybaheeda kala duwan ee uu la kulmay uga warbixiyey dadaallada xukuumadda ee la xiriira dowlad-dhiska Soomaaliya, dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab iyo gurmadka dadka Soomaaliyeed ee ay saameeyeen roobabka daadadka wata ee ka da’aya dalka.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa sheegay arrimaha waaweyn ee horyaalla Xukuumadda in ay kamid yihiin qabyo-tirka  dastuurka KMG ah, dayn cafinta oo dhammaad ku dhow iyo amniga oo ay ugu horreyso ciribtirka Khawaarijta iyo la wareegidda amniga Qaranka marka ay baxaan ciidanka ATMIS dhammaadka sanadka danbe.

Qaar kamid ah qeybaha kala duwan ee bulshada rayidka ah ee Magaalada Kismaayo ayaa bogaadiyey dadaallada xukuumadda ee la xiriira, sugidda amniga, ciribtirka Al-Shabaab, u gurmadka dadka dhibaateysan iyo dadaalka dowlad-dhiska Soomaaliya.

Dowladda Qatar ayaa shaacisay in muddo laba maalmood ah lagu kordhiyay heshiiskii kordhinayo xabbad joojinta bini’aadantinimo ee Marinka Gaza, taas oo u dhaxeeysay Xamaas iyo Israa’iiliyiinta.

Afhayeenka Wasaarada arrimaha dibadda Qatar Majed Al-Ansari ayaa sheegay in muddo laba maalmood ah oo dheeri ah lagu daray xabad joojinta si gargaar loo gaarsiiyo dadka Reer Falastiin oo ay dagaallada saameeyeen.

Mareykanka Joe Biden ayaa  la sheegay in uu la la hadlay ra’iisul wasaaraha Qatar iyo kan Israaiil taas oo keentay in xabad joojinta muddo dheeri ah lagu daro.

Dowladda Masar ayaa horay u sheegtay in ay socdaan dadaallo lagu doonayo in lagu kordhiyo xabad joojintii socotay afarta maalmood oo shalay ku ekeyd.

Israel Xamaas iyo Maraykanka, oo ay dhexdhexaadinayso Qatar, ayaa si firfircoon uga wada hadlaya suurtagalnimada in lagu kordhiyo xabbad joojinta afarta maalmood ah 

Baydhabo-{WMN}-Barnaamijka Kulanka Warsan waxaad Caawa kaga boganidoontaan Wareeysiyo aad xasaasi u ah, khudbadiha shirarkii maanta Madaxda Somaliya ay ku qabteen Dalka iyo dibadiisa. waxaa Caawa soo saarey soona jeedinaaya Wariye Yusuf Sheikh Aden (Qalinle} Dhageysi wanaagsan.

Maxkamada Ciidamada Qalanka sida ayaa maanta xukun dil ku riday Askari ka tirsan Ciidanka Booliska .

Dable Boolis Cabdi Kaafi Nuur Yuusuf ayaa loo soo xiray dil bareer ah u geystay marxuum Cali Cabdi Cali falkaas oo kadhacay xaafadda Macalim Nuur ee degmada Dharkeenley Shantii bishii September ee sanadkan.

Muran dhex maray marxuumka iyo Sargaal Booliska ka tirsan ayuu eedeysanaha soo dhax galay waxaana xigtay dharbaaxo uu ku dhuftay marxuumka oo ku sugnaa dukaan ay hooyadii leedahay.

Dhaqaaq yar kadib eedeysanaha ayaa xabad uu ka tuuray qoray AK47 ah madaxa qaaday marxuumka oo isla goobtii ku naf baxay.

Baaris dheer kadib Xafiiska Xeer Ilaalinta Maxkamadda Ciidmada Qalabka sida ayaa codsaday qaadista kiiskan waxaana laga ogolaaday lix iyo tobankii bishaan.

Garsoorka Maxkamadda Ciidamada oo waqti ku filan siyay dhinacyada dacwadda ayaa ugu dambayn ku xukumay Maanta Cabdi Kaafi Nuur Yuusuf dil toogosho taasoo ah qisaasta marxuum Cali Cabdi Cali.

Sidaas waxaa warbaahinta u sheegay Garsoore Gaashaanle Maxamed Abdi Muumin oo ka tirsan Garsoorka Maxkamadda Darajada Koowaad Ee Ciidamada Qalabka Sida.

Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Xamsa Cabdi Barre, ayaa kormeeray qeybaha kala duwan ee Isbitaalka guud ee magaalada Kismaayo.

Waxa uu Ra’iisul Wasaaruhu warbixinno ku saabsan xaaladda caafimaad ka dhageystay dhakhaatiirta oo la wadaagay cabsida ay ka qabaan cudurro safmareen ah oo ka dhasha barakaca degdegga ah ee soo foodsaaray dadka deegaanka.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa faray Wasaaradda Caafimaadka Xukuumadda Federaalka Soomaaliya in wax laga qabto adeegyada uu u baahan yahay Isbitaalka guud ee magaalada Kismaayo, maadaama laga cabsi qabo roobabka daadadka wata in ay sababaan cudurrada ka dhasha biyaha.

Kormeerka ayaa waxaa Ra’iisul Wasaaraha ku wehelinayey Madaxweynaha Dowlad-goboleedka Jubbaland Mudane Axmed Maxamed Islaam, Wasiirro iyo Xildhibaanno heer federaal iyo heer dowlad-goboleed ah.