Warsan Radio

Millatariga Lubnanayaa sheegay in duqeyn cirka ah oo ka timid Isra’il lagu dilay labo askari oo ka tirsan millatariga halka ay dhaawacmeen saddex kale, saacado kaddib marki millatariga Isra’il ay duqeeyeen saldhig ay ciidamada nabad ilaalinta Qaramada Midoobay ee Lubnan ku leeyihiin koofurta Lubnan.

Ciidanka Lubnan ayaanan qeyb ka aheyn dagaalka u dhaxeeysa Isra’il iyo Xisbullah. War milatariga Lubnan kasoo baxay Jimcihi ayaa lagu sheegay in ciidamada la dilay ay ku sugnaayeen bar koontarool oo ku taalla koofurta gobolka Bint Jubeyl, halkaas oo uu ugu tagtay gantaal lala beegsaday.

Duqeynta kale ee ay ay ciidanka Isra’il Jimcihi ku bartilmaameedsadeen saldhiga ciidanka UNIFIL ayay saraakiishu xaqiijiyeen, in ay ku dhaawacmeen laba askari oo ka mid ah kuwa nabad ilaalinta. Waa maalinti labaad oo xiriir ah oo ay ciidanka Isra’il duqeynayaan saldhiggaasi.

Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay Antonio Guterres iyo wadamada reer galbeedka ayaa cambaareeyay weerarada. Ciidanka UNIFIL ayaa dhacadadan ku tilmaamay “mid halis ah” waxayna sheegeen in amniga shaqaalaha iyo hantida Qaramada Midoobay ay tahay in la dammaanad qaado.

Faransiiska ayaa u yeertay safiirka Israa’iil u jooga Paris, Talyaaniga iyo Spain ayaa weeraradaasi ku tilmaamay “mid aan qiil dayi karin”. Madaxweynaha Mareykanka Joe Biden ayaa sheegay in uu Israa’iil weydisan doono in aysan garaacin ciidamada UNIFIL. Ruushka ayaa sheegay in ay aad uga caroodeen,waxana ay ka dalbadeen Israa’iil in ay ka fogaato falalka cadawtinimo ee ka dhanka ah ciidamada nabad ilaalinta.

UNIFIL waxa ay ka kooban tahay ilaa 10,000 oo ciidamo nabad ilaalin ah iyo shaqaale kale oo ka kala socda ilaa 50 wadan, kuwaas oo badi laga kala keenay dalalka Indonesia, India, Ghana, Nepal, Talyaaniga, Malaysia, Spain, France, Shiinaha iyo Ireland.

Aqoon isweydaarsigan oo socday muddo 5 cisho ah isla-markaana ay si wadajir ah u soo qaban qaabiyeen Hay’adda Maareynta Musiibooyinka Qaranka iyo Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan ka digista xaaladaha halis wadareedka ayaa waxaa ka soo qeybgalay Agaasimayaal ka socday Wasaaradaha dowladda Federaalka Soomaaliya, xubno ka socday Hay’adaha Qaramada Midoobay iyo wakiilo kale oo la shaqeeya Hay’adda SoDMA.

Aqoon isweydaarsigan ayaa lagu gorfeeyay inta uu socday sidii bulshada loo fahamsiin lahaa xaaladaha ka digista qataraha oo ay sababan fatahaadaha iyo abaraha soo noqnoqday ee ka dhaca dalkeena.

Guddoomiyaha Hay’adda Maareynta Musiibooyinka Qaranka Maxamuud Macalin Cabdulle oo soo xiray kulanka ayaa ka mahadceliyey doorka ka qeybgalayaasha ay ka qaateen qorshe howleedka ka soo baxay kulanka

Agaasimaha Waaxda Qataraha Musiibooyinka ee Hay’adda SoDMA Khadar Sheekh Maxamed Nuur ayaa xusay in la isla gartay sidii bulshada loo gaarsiin lahaa khataraha Musiibooyinka

Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka iyo daryeelka bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya H.E Dr. Ali Haji Adam ayaa si rasmi ah usoo xirey maanta kulan ku saabsanaa Dib-u-eegista howlaha mashruuca Damal Caafimaad oo muddo sedax cisho ah ka socdey Magaalada Muqdisho.

Kulanka intii uu socdey waxaa kasoo qeybgaley Wasiirada Caafimaadka Dowlad Goboleedyada xubnaha ka ah Dowladda Federaalka, Xoghayaha joogtada ah ee Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha, Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Caafimaadka Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Agaasimayaasha Guud ee Wasaaradaha Caafimaadka ee heer Dowlad Goboleed, Guddoomiye ku xigeenka arrimaha bulshada iyo Agaasinka Caafimaadka Gobolka Banaadir, Agaasime waaxeedyada Wasaaradda Caafimaadka, Madaxda Mashruuca Damal Caafimaad iyo Tallaalka Covid-19, Madax kasocotey Bangiga Aduunka, Hey’adaha Caalamiga ah ee ka shaqeeya Arrimaha Caafimaadka iyo Marti Sharaf kale.

Kulanka dib-u-eegista ayaa diiradda lagu saaray mudadii uu socdo waxyaabihii u qabsoomay mashruuca, waxaana lagu qorsheeyey talaabooyinka la qaadi doono mudada soo socota, muhiimadda mashruuca Damal Caafimaad u leeyahay horumarinta qaybta Caafimaadka Soomaaliya iyo sidoo kale qiimeybta guulaha ilaa hadda laga gaaray mashruuca, loona qorsheeyey tallaabooyinka xiga ee lagu horumarinayo adeegyada Caafimaadka dalka.

Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka iyo daryeelka bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Dr. Ali Haji Aden oo soo xirey kulanka ayaa sheegey in loo baahan yahay isxilqaannimo si loo xaqiijiyo guulaha laga gaari karo mashruuca iyo guud ahaan hanaanka Caafimaadka dalka, sidoo kalena in la ogaado muhiimadda ay leedahay in la xoojiyo iskaashiga iyo wada shaqeynta si loo gaadho ujeeddooyinka Caafimaad ee dalka ayna tahay in la dardar geliyo dadaallada si loo hubiyo in bulshada Soomaaliyeed ay helaan adeeg Caafimaad oo tayo leh.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa Xerada Bali Doogle maanta tababar sare u soo xiray 150 Saraakiil-xigeen iyo 200 Leyli-sarkaal oo ka tirsan Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed.

Madaxweynaha ayaa tilmaamay muhiimadda tabbarrada gudaha dalka, iyadoo saraakiishan la baray xirfadda hoggaamineed, qorsheynta hawlgalka, iyo aqoonta dagaalka, si loo dhammaystiro dib u xoreynta dalka iyo sugidda amniga.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa ku bogaadiyay ciidamada dadaalkooda iyo geesinimadooda, waxa uuna adkeeyay in guulaha laga gaaray dagaalka ka dhanka ah argagixisada uu ku yimid isku-duubnida iyo naf-hurnimada ciidamada Qaranka iyo shacabka Soomaaliyeed.

Munaasabadda ayaa waxaa goob joog ka ahaa Wasiirka Gaashaandhigga, Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka, iyo saraakiil kale oo ka tirsan Ciidamada Qalabka Sida, kuwaas oo dhammaantood ku dhiirrigeliyay ciidamada in ay sii wadaan hawlahooda qaranimo iyo difaaca dalka.

Weer loo adeegsaday gantaalo ayaa lagu qaaday xarumaha Gaaska ee Israa’iil ee ku yaalla xeebta Mediterranean-ka, halkaa oo ay maamusho shirkadda Mareykanka ah ee Chevron, kaddib iskudayo weerar oo lala beegsaday ceelasha gaas ee ku yaalla Mediterranean-ka, waxaa la joojiyay dhammaan shaqadii halkaa ka socotay illaa laga gaarayo April,2025, sababo la xiriira weerarrada ay ceelashan la kulmayaan iyo xiisadda dagaal, sida laga soo xigtay wargeyska Israa’iil ee Walla.

Weerarkan ayaa saameyn ku yeelanaya dhaqaalaha Israa’iil, sidoo kale tani waxay daah qaadaysaa inay dhacaan weerarro lagu curyaaminayo dhaqaalaha Israa’iil oo maamulka Tel Aviv uu qarinayo.

Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ah, Mudane Axmed Macallin Fiqi, ayaa xafiiskiisa ku qaabilay Marwo Marina Walter, oo ah Ku-xigeenka Agaasimaha Goboleedka ee Dalalka Carabta ee Barnaamijka Horumarinta Qaramada Midoobay (UNDP), iyo wafdi ay hoggaaminaysay.

Kulankan, labada dhinac waxay diiradda saareen sidii loo xoojin lahaa iskaashiga iyo isuduwidda wadajirka ah ee u dhexeeya UNDP iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya. Wasiirka Arrimaha Dibadda ayaa uga mahad celiyay Marwo Walter doorka muhiimka ah ee UNDP ay ka qaadato horumarinta Soomaaliya, isagoo xusay muhiimadda ay leedahay sii xoojinta wada shaqeynta dhinacyada kala duwan.

Intii lagu jiray kulanka, waxaa si gaar ah loogu falanqeeyay arrimo badan oo dan guud ah, iyadoo lagu nuuxnuuxsaday muhiimadda isuduwidda dadaallada horumarineed si looga faa’iidaysto khayraadka dabiiciga ah ee Soomaaliya, sida beeraha iyo kalluumeysiga. Labada dhinac ayaa sidoo kale ka wada hadlay caqabadaha jira iyo hababka ugu habboon ee looga gudbi karo si loo gaaro yoolalka horumarineed ee dalka.

Kulankan wuxuu qayb ka yahay dadaalka sii socda ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee lagu xoojinayo iskaashiga caalamiga ah si kor loogu qaado horumar waara oo Soomaaliya ay ka gaarto dhinacyada horumarka iyo iskaashiga caalamiga ah.

Safiirka Soomaaliya ee dalka Switzerland ahna wakiilka Soomaaliya ee Qaramada Midoobay ee Geneva Ambassador Khadra Ducaale ayaa halkaas kulan kula qaadatay dhiggeeda Boqortooyada Sacuudi Carabiya Ambassador Abdulmohsen M.Binkhothaila.

Ambassador Khadra Ducaale iyo dhiggeeda Boqortooyada Sacuudi Carabiya ayaa ka hadlay adkeynta xiriirka qotoda dheer ee walaalnimo ee labada dal, iyagoo sidoo kale soo hadal qaaday xaaladda gobolka iyo hanaanka ugu wanaagsan adkeynta xiriirka iyo in si dhow uwada shaqeeyaan labada xafiis.

Safiirka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya ee dalka Switzerland ahna wakiilka Soomaaliya ee Qaramada Midoobay ee Geneva Ambassador Khadra Ducaale ayaa sidoo kale kulan la qaatay Safiirka Kuwait ee halkaasi Ambassador Nasser A. Al-Hayan kuwaas ka hadlay iskaashiga iyo horumarinta xiriirka labada dal.